Od początku pandemii trwa dyskusja o potencjalnym wpływie leków związanych bezpośrednio z funkcjonowaniem układu renina–angiotensyna-aldosteron (RAAS) na rokowanie pacjentów z SARS-CoV-2. Pojawiły się wówczas hipotezy, że za większą śmiertelność pacjentów z COVID-19 i chorobami współistniejącymi: nadciśnieniem tętniczym lub cukrzycą, może odpowiadać zwiększona ekspresja konwertazy angiotensyny typu 2 (ACE2), którą mogą wywołać leki stosowane w leczeniu tych chorób, w tym inhibitory ACE. Od lat prowadzone są badania nad udziałem ACE2 w procesie wnikania koronawirusów do komórek. Tym niemniej przyjęte założenie o związku między zwiększoną ekspresją ACE2 i większą zachorowalnością i/lub cięższym przebiegiem COVID-19 – nie zostało dotychczas poparte wynikami badań klinicznych. Z kolei wyniki badań przedklinicznych in vitro i na zwierzętach oraz ostatnio zakończonych obserwacji klinicznych mogą wskazywać na ochronną rolę angiotensyny (Ang 1-7) w uszkodzeniu płuc związanym z COVID-191.

Tego problemu dotyczy również jedna najnowszych meta-analiz opublikowana na łamach British Journal of Clinical Pharmacology2. Dokonano w niej ilościowej syntezy wyników badań klinicznych przeprowadzonych z udziałem pacjentów z zapaleniem płuc w przebiegu infekcji SARS-CoV-2 oraz z innych przyczyn. Analiza danych raportowanych w 10 badaniach klinicznych obejmujących łącznie ponad 8 405 tys. pacjentów potwierdziła korzystny wpływ leków z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny na zmniejszenie ryzyka zakażenia wirusem SARS-CoV-2 (OR: 0,87; p=0,014). ACEI zmniejszyły też ryzyko zapalenia płuc innego niż COVID-19 (26% redukcja ryzyka; OR=0,74; p<0,001). Sugerowany mechanizm może obejmować ograniczenie kompensacyjnej aktywacji układu RAAS. Taka aktywacja miałaby skutkować tachykardią i podwyższeniem ogólnoustrojowego oporu naczyniowego, a w następstwie – zwiększeniem obciążenia następczego lewej komory i zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen. Postulowane korzyści ACEI mają też dotyczyć podwyższenia poziomu substancji P i bradykinin, które mogą wzmacniać „ochronny” odruch kaszlowy. Przytoczona analiza wykazała też pewien wpływ blokady układu RAAS na zmniejszenie śmiertelności z wszystkich przyczyn (all-cause mortality) (OR=0,76; p=0,04). Co ciekawe potencjalne korzyści wynikające z terapii opartej na lekach z grupy antagonistów angiotensyny II (sartany) nie były tak jednoznaczne. Autorzy doniesienia wskazując na pewne ograniczenia metodologiczne (m in. znaczna heterogenność badań, jakość badań wyrażona skalą GRADE) podkreślili konieczność przeprowadzenia dalszych randomizowanych badań klinicznych celem porównania efektów tych dwóch grup leków w aspekcie ryzyka zakażenia i rokowania pacjentów z COVID-19.

Źródło:

• Czy inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI) lub blokery receptora angiotensynowego (ARB) mają niekorzystny wpływ na przebieg COVID-19? https://www.mp.pl/covid19
• Chu C, Zeng S, Hasan AA, Hocher CF, Kraemer BK, Hocher B. Comparison of Infection Risks and Clinical Outcomes in Patients with and without SARS-CoV-2 Lung Infection under Renin-Angiotensin-Aldosterone-System Blockade – Systematic Review and Meta-Analysis. Br J Clin Pharmacol. 2020 Nov 20. doi: 10.1111/bcp.14660.